صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چیست؟ تفاوت‌ها، کاربردها و مزایای هرکدام

راهنمای جامع CEX و DEX برای معامله‌گران رمزارز

مقدمه

صرافی‌ها ستون اصلی بازار ارزهای دیجیتال هستند. تمام خرید، فروش و تبدیل رمزارزها از طریق پلتفرم‌هایی انجام می‌شود که به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: صرافی متمرکز (CEX) و صرافی غیرمتمرکز (DEX). هر یک ساختار، مزایا و محدودیت‌های متفاوتی دارند و انتخاب میان آن‌ها بسته به نوع فعالیت کاربر تعیین می‌شود.

صرافی متمرکز (CEX) چیست؟

صرافی متمرکز توسط یک شرکت یا نهاد مشخص مدیریت می‌شود. کاربران دارایی خود را به کیف پول صرافی منتقل می‌کنند و معاملات از طریق دفتر سفارش انجام می‌شود. نمونه‌های مشهور عبارت‌اند از:

• Binance
• Coinbase
• Bybit
• KuCoin

مزایای CEX

• سرعت و نقدینگی بسیار بالا
• رابط کاربری ساده و مناسب افراد تازه‌کار
• امکانات حرفه‌ای مانند اسپات، فیوچرز، مارجین، وام‌دهی و استیکینگ
• پشتیبانی و خدمات ساختاریافته

معایب CEX

• کاربر کنترل کامل روی کلید خصوصی ندارد
• احتمال محدودیت قانونی یا مسدودسازی حساب
• ریسک هک به‌دلیل متمرکز بودن دارایی‌ها

صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟

DEX پلتفرمی است که بدون واسطه و بر پایه قراردادهای هوشمند کار می‌کند. معاملات مستقیم بین کاربران انجام می‌شود و دارایی در کیف پول شخصی باقی می‌ماند. نمونه‌های معروف:

• Uniswap
• PancakeSwap
• SushiSwap
• Curve

مزایای DEX

• کنترل کامل دارایی توسط کاربر
• عدم نیاز به احراز هویت
• غیرقابل مسدودسازی توسط نهادهای مرکزی
• امنیت بالاتر نسبت به هک‌های متمرکز

معایب DEX

• کارمزد شبکه بالا در برخی بلاک‌چین‌ها
• رابط کاربری پیچیده برای تازه‌کارها
• احتمال خطا یا آسیب‌پذیری در قراردادهای هوشمند
• نقدینگی کمتر نسبت به CEX

تفاوت‌های اصلی CEX و DEX

کدام صرافی مناسب‌تر است؟

اگر تازه‌کار هستید: CEX انتخاب بهتر است؛ رابط ساده و نقدینگی بالا دارد.

اگر امنیت و مالکیت کامل دارایی مهم است: DEX گزینه مناسب‌تری است.

برای معاملات حرفه‌ای اسپات، فیوچرز یا مارجین: CEX انتخاب بهتری است.

اگر ناشناس‌بودن برای شما اولویت دارد: DEX بهترین گزینه است.

جمع‌بندی

صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز هر دو نقش مهمی در اکوسیستم کریپتو دارند و هر کدام مزایایی دارند که بسته به نیاز کاربر قابل انتخاب است. کاربران حرفه‌ای معمولاً از هر دو نوع صرافی به‌صورت ترکیبی استفاده می‌کنند تا از مزایای هر دو بهره‌مند شوند.